Najskuteczniejsze sposoby na uciążliwy refluks

Refluks żołądkowo - przełykowy to często spotykana dolegliwość. Uciążliwe uczucie pieczenia w przełyku może pojawić się w nocy, wiele osób doświadcza zgagi po jedzeniu. Najgorsze objawy refluksu to ból w klatce piersiowej, a także kaszel i chrypka. Refluks żołądkowy może być skutecznie łagodzony przy pomocy leków neutralizujących kwas żołądkowy, pomocna może być także odpowiednia dieta. Jakie są najskuteczniejsze domowe sposoby na refluks i po jakie leki na refluks warto sięgać?

Czym jest refluks żołądkowo - przełykowy?

Refluks żołądkowo – przełykowy to zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. W żołądku panuje kwaśne środowisko, które jest niezbędne dla sprawnego przebiegu procesu trawienia. Ponadto kwas żołądkowy odpowiada za zabijanie bakterii, które trafiają do żołądka. Ponieważ powierzchnia żołądka jest wyścielona warstwą śluzu, kwas żołądkowy nie wykazuje działania drażniącego. Przełyk jest jednak pozbawiony takiej ochrony, dlatego zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku towarzyszy dyskomfort, a ściana przełyku jest stopniowo uszkadzana przez kwas solony.

Skąd się bierze refluks - przyczyny zgagi

Cofaniu się treści żołądkowej do przełyku zapobiega prawidłowe funkcjonowanie specjalnego mięśnia o nazwie dolny zwieracz przełyku. Osłabieniu jego funkcji towarzyszy pojawienie się zgagi. Najczęstsze przyczyny refluksu to:
  • nadużywanie alkoholu
  • nadwaga lub otyłość
  • ciąża
  • cukrzyca
  • twardzina układowa
  • stosowanie niektórych leków (przepisywanych w nadciśnieniu, chorobie niedokrwiennej serca, doustnej antykoncepcji hormonalnej, ibuprofen)
  • palenie papierosów
  • przepuklina rozworu przełykowego, czyli przemieszczenie się górnej części żołądka nad przeponę
  • niektóre zaburzenia hormonalne
Refluks występuje stosunkowo często i może dotyczyć około 20% osób. Ryzyko wystąpienia zgagi wzrasta wraz z wiekiem, a mężczyźni są narażeni w takim samym stopniu, jak kobiety.

Objawy refluksu

Ponieważ kwas solny działa silnie drażniąco na ściany przełyku, odczuwalne jest każdorazowe zarzucenie kwaśnej treści żołądkowej do wyższych odcinków przewodu pokarmowego. Najbardziej charakterystyczne jest uczucie pieczenia w okolicy mostka, a także ból odczuwalny w klatce piersiowej. Bolesny refluks może dotyczyć nie tylko przełyku, ale także krtani i gardła. Wówczas poza bólem może pojawić się suchość i podrażnienie śluzówki gardła, a także kaszel i chrypka. Ponadto mogą pojawić się częste infekcje gardła, stany zapalne zatok czy krtani. Inne objawy refluksu to ból brzucha, puste odbijanie, nudności, czkawka czy kwaśny posmak w ustach. W przypadku nasilonego refluksu możliwe jest uszkodzenie szkliwa zębów. Objawy refluksu zazwyczaj nasilają się w pozycji leżącej oraz podczas pochylania. Alarmowe objawy refluksu, które wymagają pilnej konsultacji lekarskiej to utrata masy ciała, krwawienie z przewodu pokarmowego, a także ból podczas przełykania czy trudności z przełykaniem. Zazwyczaj objawy refluksu są na tyle charakterystyczne, że do postawienia diagnozy wystarczy przeprowadzenie wywiadu lekarskiego. W celu określenia, w jakim stopniu uszkodzona jest śluzówka przełyku, można wykonać endoskopię. Bardziej specjalistyczne badanie to pH – metria przełyku, czyli pomiar pH w dolnym odcinku przełyku, ale sięga się po nią niezwykle rzadko.

Powikłania nieleczonego refluksu

Brak odpowiedniego leczenia refluksu żołądkowo – przełykowego sprawia, że sok żołądkowy stopniowo uszkadza ściany przełyku i gardła. Może wówczas dojść do rozwoju nadżerek przełyku, czyli ubytków w błonie śluzowej. Nadżerki mogą przekształcić się we wrzody. Innym możliwym powikłaniem jest zwężenie przełyku przy refluksie, rozwijające się na podłożu stanu zapalnego. Poważnym powikłaniem refluksu jest przełyk Barretta. Wówczas prawidłowy nabłonek wielowarstwowy płaski zastąpiony zostaje przez nabłonek walcowaty, charakterystyczny dla żołądka i jelit. Zaburzenie to może ewoluować w kierunku raka przełyku.

Refluks - leki bez recepty

W przebiegu refluksu stosowane są leki ograniczające produkcję kwasu solnego. Są to inhibitory pompy protonowej, takie jak pantoprazol czy omeprazol. Zazwyczaj leki tego typu stosowane raz na dobę, zażywane powinny być na czczo. Z kolei leki z alginianami tworzą barierę mechaniczną, zapobiegając cofaniu się treści z żołądka do światła przełyku. W celu złagodzenia objawów refluksu można stosować leki zobojętniające kwas żołądkowy, w składzie których znaleźć można związki hamujące nadkwaśność żołądka. Skutecznym rozwiązaniem na nawracającą zgagę i refluks jest Alugastrin® 3 Forte, o potrójnym mechanizmie działania. Zawiera ekstrakty z liści oliwki europejskiej oraz z liści opuncji figowej, które wykazują działanie ochronne na śluzówkę przełyku i żołądka. Alginian sodu oraz węglan wapnia pozwalają na zapobieganie cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej, ponadto neutralizowana jest nadkwaśność żołądka. Preparat idealnie sprawdzi się u każdej osoby z objawami refluksu, obejmującymi pieczenie w przełyku, odbijanie, poranną chrypkę i kaszel. Po preparat mogą sięgać osoby, u których występują przeciwwskazania do stosowania inhibitorów pompy protonowej.

Domowe sposoby na refluks

Aby złagodzić objawy wywoływane przez refluks, dieta powinna wykluczyć takie produkty jak dania smażone, ostre przyprawy, wysoko przetworzone produkty, cytrusy, mocna kawa, czekolada czy napoje gazowane. Wskazana jest także rezygnacja z alkoholu i papierosów. Zalecane jest częstsze spożywanie mniejszych posiłków, odradza się jeść na 3 – 4 godziny przed snem. Lepiej jest ograniczyć spożywanie gorących potraw. Zamiast smażenia najlepiej jest wybierać takie metody obróbki cieplnej jak gotowanie na wodzie, gotowanie na parze czy pieczenie bez tłuszczu. Warto sięgać po chleb pszenny, gotowane warzywa i owoce, jaja, gotowane ryby i mięsa, słabą herbatę i kawę. W złagodzeniu objawów refluksu pomóc może spanie z tułowiem nieco uniesionym ku górze. Zalecana jest także umiarkowana aktywność fizyczna oraz unikanie stresu.
  • Aviv J., Ukryte przyczyny refluksu i zgagi; Wydawnictwo Vital, 2018
  • Aviv J., Wylecz refluks i zgagę prawidłową dietą; Wydawnictwo Vital, 2020