Helicobacter pylori - drogi zakażenia, objawy, metody leczenia

Helicobacter pylori to bakteria, którą zakażenie stwierdza się nawet u 80% osób. Nie u wszystkich z nich rozwinie się choroba wrzodowa żołądka, gdyż wiele przypadku zakażenia przebiega bezobjawowo. Leczenie zakażenia Helicobacter pylori polega przede wszystkim na eradykacji bakterii przy pomocy antybiotyków. Pomocniczo stosowane są inhibitory pompy protonowej, preparaty zawierające bizmut oraz probiotyki.

Helicobacter pylori - jak można się zakazić?

Helicobacter pylori to Gram ujemna bakteria, która w organizmie człowieka bytuje w warstwie podśluzowej żołądka. Pomimo bardzo niesprzyjającego, kwaśnego środowiska panującego w żołądku, bakteria wykształciła szereg mechanizmów przystosowawczych. Jednym z nich jest synteza enzymu ureazy, rozkładającego mocznik do dwutlenku i amoniaku. Dochodzi wówczas do powstania środowiska zasadowego, neutralizującego kwaśny odczyn żołądka. Dzięki temu bakteria może namnażać się w śluzówce żołądka, wywołując miejscowy stan zapalny. Nieleczone zakażenie Helicobacter pylori może skutkować powstaniem wrzodów żołądka, a to niemal dwukrotnie zwiększa ryzyko rozwoju raka żołądka. Do zakażenia tą powszechnie występującą bakterią dochodzi w wyniku bezpośredniego przeniesienia z człowieka na człowieka drogą ustno-ustną, fekalno-ustną albo obydwoma. Najczęściej zakażamy się bakterią Helicobacter pylori w dzieciństwie, korzystając z tych samych naczyń kuchennych co osoba zakażona.

Objawy zakażenia Helicobacter pylori

Objawy Helicobacter mogą być mało charakterystyczne i często interpretowane są jako zwykła niestrawność. Co może nasunąć podejrzenie zakażenia Helicobacter pylori? Objawy jelitowe i żołądkowe to przede wszystkim:

wzdęcia
uczucie pełności
nudności i wymioty
bóle nadbrzusza
odbijanie
spadek apetytu

Może pojawić się spadek masy ciała, a jeśli w przebiegu zakażenia dojdzie do rozwoju niedokrwistości, wówczas obecne są takie ogólne objawy anemii jak osłabienie, kołatanie serca, duszności, osłabienie siły mięśniowej. Dodatkowo w przebiegu anemii megaloblastycznej możliwe jest wystąpienie takich objawów neurologicznych jak zaburzenia smaku i węchu, mrowienie i drętwienie kończyn, zaburzenia równowagi, przechodzenie prądu wzdłuż kręgosłupa. Jeżeli dojdzie do rozwoju choroby wrzodowej żołądka, manifestuje się ona występowaniem bólu w nadbrzuszu, pojawiającym się między posiłkami i ustępującym po posiłku. Gdy dojdzie do pęknięcia wrzodu, pojawiają się smoliste, czarne stole, krwawe wymioty, silny ból brzucha. Z kolei w przebiegu raka żołądka mogą pojawić się takie objawy jak nudności, ból nadbrzusza, smoliste stolce, krwawe wymioty oraz spadek masy ciała. Warto pamiętać, że u sporego odsetka osób zakażenie przebiega całkowicie bezobjawowo.

Helicobacter pylori - badanie potwierdzające zakażenie

Istnieje kilka testów diagnostycznych, które mogą potwierdzić obecność zakażenia Helicobacter pylori. Najbardziej inwazyjne testy wymagają pobrania wycinka błony śluzowej podczas gastroskopii, a następnie założenia hodowli komórkowej, wykonania badania histopatologicznego lub testu ureazowego. To ostatnie badanie na Helicobacter polega na umieszczeniu wycinka żołądka na specjalnym podłożu z mocznikiem. W przypadku obecności bakterii Helicobacter mocznik rozkłada się do amoniaku, czemu towarzyszy zmiana zabarwienia podłoża. Mniej inwazyjne badania pozwalają na potwierdzenie rozpoznania zakażenia bakterią Helicobacter pylori w próbce krwi lub kału. W kale można oznaczyć obecność antygenu Helicobacter pylori, natomiast we krwi możliwe jest oznaczenie przeciwciał klasy IgG i IgA. Kolejnym testem diagnostycznym jest test oddechowy. Pacjent otrzymuje do wypicia na czczo napój zawierający węgiel znakowany izotopem. Po 30 minutach w wydychanym powietrzu oceniana jest zawartość mocznika.

Helicobacter pylori - leczenie farmakologiczne

U wielu niezakażonych osób występują objawy nasuwające zakażenie bakterią, u niektórych nosicieli brak jest objawów zakażenia Helicobacter pylori. Kiedy leczyć infekcję? Leczenie Helicobacter pylori stosowane jest wyłącznie u tych osób, u których potwierdzono infekcję Helicobacter przy pomocy wspomnianych badań diagnostycznych. Co na Helicobacter pylori jest stosowane najczęściej? Wskazane jest zastosowanie antybiotyków – tetracykliny i metronidazolu, a także cytrynianu bizmutu. Leczenie trwa co najmniej 14 dni. Ponadto stosowane są inhibitory pompy protonowej, zmniejszające produkcję kwasu solnego. Najczęściej po czterech tygodniach od zakończenia antybiotykoterapii można wykonać test z kału w kierunku Helicobacter pylori – jego ujemny wynik świadczy o skuteczności leczenia. Pomocniczo można sięgać po probiotyki. Nie mogą to być jednak przypadkowe preparaty. W przebiegu zakażenia Helicobacter pylori ogromne znaczenie ma szczepozależność bakterii, czyli potwierdzone naukowo skuteczne działanie określonych szczepów probiotycznych w określonych jednostkach chorobowych. W przypadku Helicobacter pylori zalecane jest przyjmowanie probiotyków zawierających szczepy: Lactobacillus reuteri DSM 17648 i Saccharomyces boulardii CNCM I-3799, które znaleźć można w preparacie HELICOgastrin® – dedykowanym wspomaganiu procesowi eradykacji H.pylori. Te szczepy bakteryjne wpływają korzystnie na mikrobiotę jelitową. Ponadto Saccharomyces boulardii, zasiedlając przewód pokarmowy, może konkurować z Helicobacter pylori, zaś szczep Lactobacillus reuteri ma możliwość agregacji z Helicobacter pylori i jej eliminacji z organizmu. Dzięki takiemu synergistycznemu działaniu obu szczepów, taka probiotykoterapia skutecznie wspomaga leczenie infekcji.